Özellikle son birkaç yılda ardı ardına Türkiye’nin yatırım yapılabilir kredi puanını aşağı yönde revize ederek gündeme gelen kredi derecelendirme kuruluşlarına bu yazımızda detaylı bir şekilde değinmek istedik. Bu kuruluşların neden oluşturulduğuna, bir gereksinim mi yoksa bir dayatma mı olduğuna ve dahası hangi bileşenleri baz alarak kredi skorlarını belirlediklerine değineceğiz. Ve elbette 3 büyük finansal kredi derecelendirme kuruluşu olan Fitch, S&P ve Moody’s ile ilgili bilgilere göz atacağız.
Kredi Derecelendirme Kuruluşları Nedir? Ne İş Yapar?
İçindekiler
Kredi derecelendirme kuruluşları, küresel ticarete ve yatırıma yeni boyut getiren ve taraflar arasında ticari adımlar atmadan önce yönlendirilmesini sağlayacak raporlar sunan bağımsız kuruluşlardır. Bu kuruluşlar, üye ülke ve kurumlar hakkında yıllık toplantılar yaparak ekonomik ve mali yapıları hakkında veriler hazırlamak ve bu verileri yine üye ülke ve kurumlar ile paylaşmak esasına göre çalışır. Aynı zamanda tercihe bağlı olarak üye olmayanlar için de veriler ve raporlar hazırlayabilirler. Mesela Standart&Poors ile olan ilişiğimiz kesilmesine rağmen halen bu kurum Türkiye hakkında yorum yapabilmekte ve kredi puanı verebilmektedir.
Kredi Derecelendirme Kuruluşları Nasıl İşler?
Siyasi baskıların gölgesinde karar verdiği eleştirisi yöneltilen bu kuruluşlar esasında resmi verilere ve istatistiksel sonuçlara göre karar vermektedir. Genellikle cari fazla, cari açık ve fon fazlası, fon açığı esasına göre karar verilir. Tabii ki dış finansman açığı, bankaların aktif işlem miktarı, bankalardaki rezerv oranı, borç dengesi, fiyatlama, enflasyon ve faiz baskısı gibi onlarca kriter son teknolojik materyaller ile simülasyon ortamında analiz edilmekte ve buna göre kredi skorları beyan edilmektedir.
Fitch Nedir? Yapısı Nasıldır?
Fitch, Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu tarafından 1914 yılında kurulmuş bir kredi derecelendirme kuruluşudur. Ülke ya da bankalar gibi finansal kurum ve kuruluşlar hakkında detaylı risk raporları hazırlayarak kredi skoru belirler. Bu kredi puanları, o kamu kurum veya kuruluş ile ticari iştiraklere yapılacak doğrudan veya dolaylı yatırımların seyrini değiştirir.
John Knowles Fitch tarafından kurulan bu kredi kuruluşu adını da kurucusundan almış ve sonrasında ise ismi Fitch Ratings and Fitch Solutions olarak değiştirilmiştir. Şu anki CEO’su Paul Taylor’dır. Fitch Rating hakkında çeşitli söylentiler olmasına rağmen halen günümüzde en çok danışılan ve en çok başvurulan değerlendirme kuruluşlarından biridir.
Fitch’in merkezi ABD’nin New York ve ikinci şubesi ise İngiltere’nin Londra şehrindedir. Bu iki eş yönetim merkezinden idare edilmesi, söz konusu ülkelerin Finansal açıdan ne kadar güçlü ülkeler olduğunu göstermektedir. Kuruluşun karar mercilerinde de ABD’li ve İsrailli yöneticiler yer almaktadır. İngilizler ise istatistiksel veri ve yönetim departmanının bir alt kısmında yer almaktadır.
Standart and Poors (S&P) Nedir? Yapısı Nasıldır?
Bir kredi derecelendirme kuruluşu olan Standart and Poors ya da bilinen adı ile S&P, 1860 yılında kurulmuştur. Şirket haline gelişi ise New York’ta 1941 yılında açtığı şubesi ile mümkün hale gelmiştir. Merkezi New York’ta bulunan S&P, Henry Varnum Poor tarafından kurulmuş ve hali hazırdaki CEO’su ise, Deven Sharma’dır.
S&P, diğer kredi derecelendirme kuruluşlarından farklı olarak, kredi skoru belirlerken bir çok diğer argümanı da göz önünde bulundurur. İç ve dış siyaset, terör, seçimler, propagandalar, sözleşmeler, ticari anlaşmalar ve daha birçok orta-uzun vade hareketlerini de gözlemleyerek çok boyutlu olarak değerlendirme yapar. Ülkemizde her ne kadar 2012 yılı sonunda faaliyetlerine son verilse de, halen ülkemiz ile ilgili yıllık değerlendirme toplantıları, tutanakları ve kredi belirlemesi yapmaya devam etmektedir. Bilindiği gibi ülkemizde S&P’un BB- yatırım yapılabilir düzeyin altına makul seviyede gerekçe göstermemesinden dolayı, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından
Moody’s Nedir? Yapısı Nasıldır?
Bir diğer ABD merkezli finans ve kredi derecelendirme kuruluşu ise Moody’s’dir. Moody’s Corporation, John Moody tarafından 1909 yılında kuruldu ve günümüzde CEO koltuğunda ise, Raymond W. McDaniel Jr. oturmaktadır. Dünya genelinde 100’den fazla ülke ve 10 binden fazla kuruluş hakkında ticari yatırım yapılabilirlik raporları düzenlemektedir.
Moody’s çok eski bir kuruluş olmasına rağmen 2007’den itibaren kredi derecelendirme servisini aktif hale getirmiştir. Başlarda küçük ülkelerin ABD ve İngiltere’ye yatırım yapmaları için spekülatif bir takım raporlar düzenlendiği iddia edilse de günümüzde en çok güvenilen kredi derecelendirme kuruluşlarından biri haline gelmiş ve fonların en çok takip ettiği ve saygı duyduğu kurumlardan biri olmuştur.
Moody’s en yüksek puan olarak AAA kredi skorunu verir ve en düşük ise C puanını kullanır. Son zamanlarda D skorunu da kullandığı görülmüştür.
Diğer Kredi Derecelendirme Kuruluşları
ABD ile İngiltere’nin Dünya finans sektörüne yön vermeye çalıştığı bu sektöre, Çin, Japonya ve Rusya gibi büyük dev ekonomiler karşılık vermeye çalışmış ve bu bağlamdan bazı alternatif derecelendirme ve finans kuruluşlarını hayata geçirmiştir. Bu kuruluşların hepsine Türkiye de üye olmayı ihmal etmemiştir.
A.M. Best Company, Inc. , Demotech, Inc., Egan-Jones Rating Company, TheStreet.com Ratings, Inc., Veribanc, Inc. gibi yine ABD merkezli kredi derecelendirme kuruluşlarının yanı sıra;
İngiltere’de
European Rating Agency (ERA)
Çin’de
Chengxin International Credit Rating Co., Ltd.
China Lianhe Credit Rating, Co. Ltd.
Dagong Global Credit Rating Co., Ltd.
Türkiye’de
Istanbul International Rating Services, Inc.
JCR Avrasya Derecelendime A.S.
Hindistan’da
Investment Information and Credit Rating Agency (ICRA)
ONICRA Credit Rating Agency of India, Ltd.
Japonya’da
Japan Credit Rating Agency, Ltd. (JCR)
Rusya’da
RusRating
Bununla birlikte küçük ve büyük birçok Rating kuruluşu daha, farklı ülkelerde hizmet vermektedir. Bu kredi derecelendirme kuruluşlarının bazıları yerel, bazıları bölgesel ve bazıları ise küresel ölçekte olabilir.
Bir yanıt yazın