Hisse Geri Alımı Nedir, Neden Yapılır? Hisse Senedi Değeri Nasıl Etkilenir?

Hisse senedi piyasaları son yıllarda oldukça gelişti. Geçtiğimiz yıl Borsa İstanbul’da rekor sayıda şirket halka arz oldu. 2022 yılıyla beraber de halka arz olan şirket sayısında artışlar yaşanıyor. Tabi yeni şirketler piyasaya giriş yaparken yatırımcı sayısı da artıyor. Bu anlamda yatırımcıların akıllarına takılan bir çok soru işareti beliriyor. Bunlardan bir tanesi de hisse geri alımı. Nedir bu hisse senedi geri alım programları? Nasıl yapılır, hisse senedi geri alımı yapılan senet değeri nasıl etkilenir?

Hisse Geri Alımı Nedir, Neden Yapılır?

Bir şirketin ya da şirket ortaklarının kendi hisselerini geri satın alması hisse senedi geri alımı anlamına gelir. Buyback de hisse senedi geri alımı anlamına gelen bir kavramdır. Bu uygulama ile şirket kendi hisselerini mevcut pay sahiplerinden bedeli karşılığında geri alır. Hisse geri alım programı, açık piyasadan veya direkt hissedarlardan yapılabilir. Hisse geri alımı (buyback) ile ilgili detaylar yazımızda…

Bir şirket, dolaşımda var olan hisse sayısını düşürmek amacıyla kendi hisselerini geri alır. Böylece şirketler piyasada mevcut durumda işlem gören hisse sayısını azaltır. Bu olumlu bir gelişmedir. Çünkü Borsa İstanbul’da %80üzeri halka arz olmuş şirket hisselerine yatırımcıların bakışı mesafeli olmaktadır. Var olan hisse sayısının azalması kalan hisselerin değerini arttırır. Belirli zamanlarda şirketler, hisse senedi geri alımı yapmaktadır. Bu uygulamanın kullanılmasının birçok nedeni vardır. Bu nedenlerden en dikkate değer olanı, şirket hissesinin gerçek değerinden düşük düzeyde kalmasıdır. Şirket, bu durumu fark ederek hissesinde geri alımı yapar. Böylece talebi arttırmayı amaçlar.

Sonuç olarak yatırımcıda olumlu bir algı yaratmak istenir. Başka bir neden ise özellikle yüksek nakit akışına sahip şirketlerde, hissedarlar şirket yöneticilerinin kendilerinin aleyhinde bir karar almasını engellemek amacıyla bu fazla nakdin dağıtılması talebinde bulunabilirler. Bu dağıtım, kar payı dağıtımı veya hisse geri alım şeklinde tezahür eder. Şirketler sıklıkla hisse geri alımının tercih eder. Bunların yanında nakdin atıl durumda kalması ilerleyen dönemde şirket ve şirket ortaklarının zarar etmesine yol açabilir. Vergilendirmelerden dolayı biriken para ile hisse senedinde geri alımı yapılabilmektedir. Şirket rakiplerinin hisseleri alarak yönetim kontrolünü ele geçirmesini engellemek amacıyla ile de hissede geri alım yapılabilmektedir. Bu nedenlerden dolayı şirketler hisse geri alımı yaparlar.

Hisse Senedi Geri Alım Zamanı Nasıl Belirlenir?

Şirketler, hisse fiyatlarının şirketin performansını yansıtmadığı düşünüldüğünde yönetimde bulunanlar, hisse senetlerinde geri alım yaparak fiyatı istedikleri seviyeye çekmek isteyen isteyebilirler. Bunun yanı sıra oynaklığının ortaya çıktığı zamanlarda da şirketler bu uygulamayı kullanabiliyor. Geri alım yaparak fiyatlardaki dalgalanmaları azaltılır. Hisselerde sert düşüşler yaşanan dönemlerde şirketler geri alım yaparak önlem almaktadır.

Büyük şirketlerin geri alımı ise daha ziyade prestij açısından önem taşır. Buradaki amaç hissenin fiyatının düşük olduğu ve hissenin arkasında durulduğunun gösterilmesi ile yatırım sahiplerine güven vermektir.

Hisse senedi geri alım programları bazen şirket değerinin istenilen düzeyde olmadığı için açıklanabilir. Şirketin değerini düşük gören ortaklar veya şirketin kendisi bu işlemi açıklayabilir . Bu şekilde belli bir miktar paya kadar geri alım yapabilir. Bu geri alım yaptığı işlemleri KAP platformuna bildirmekle yükümlü olunduğunu da belirtmemizde fayda olacaktır.

Hisse Geri Alım Programı Hisseyi Nasıl Etkiler? Faydaları Neler?

Hisse Geri Alımının pek çok faydası bulunmaktadır. Bu faydalar şu şekilde sıralanabilir:

Bir hissenin değeri çok düşük ise şirket hisselerinin bir bölümünü düşük fiyattan geri alır. Piyasa iyileştikten sonra hisselerini tekrar ihraç eder. Bu şekilde artı bir sermaye olmadan kaynaklarını arttırmış olur. Hisse senedi geri alımı yapan şirket, yatırımcıların gözüne çekici gelebilir. Bunun yanı sıra yönetimin şirkete yeniden yatırım yapacak kadar güvenmesi piyasa tarafından pozitif şekilde algılanabilir. Hisse geri alımı yapmak, araştırma-geliştirme çalışmalarına yatırım yapmaktan daha az riskli görülür. Buyback yapan şirketin hisseleri yatırımcılar tarafından hızlı şekilde satın alınabilir. Hissedarlara nakit kaynak temin edilir. Hisse fiyatlarındaki aşırı dalgalanmaların önüne geçilir. Hisse başına kar yükselir.

Hisse Geri Alım Programı Zararı

Hisse Geri Alımı durumunda fayda sağlama ya da zarar etme şirketin bu hisselere ödediği miktar ile ilgilidir. Eğer hisse geri alımı sonucunda şirket performansında pozitif bir değişiklik meydana gelmezse bu piyasa tarafından kısa süre içinde fark edilir. Buna bağlı olaraktan yapılan geri alımın etkisi az olur. Hisseye kendi değerinden daha fazla bir bedel ödenmesi halinde var olan hissedarlar olumsuz yönde etkilenir.

Şirket finansal açıdan yeteri kadar güçlü değil ise hisse senedi geri alım programı yapmak için kullandığı nakite ileride ihtiyaç duyabilir. Hisse fiyatlarındaki değişiklikler etkin bir piyasada şirketin gerçek değeri üzerinden gerçekleşiyor ise sadece hisse senedini desteklemek içi yapılan hissede geri alım yapması orta vadede hissedarlar açısından negatif bir durum yaratabilir. Ancak etkin olmayan piyasalarda aşırı oynaklık görülmesi halinde hisselerin geri alımı doğru bir karar olabilmektedir. Temettü gibi geri satın almalar da servet yaratmaktadır. Bunun yanında hisse içsel değerinden alınırsa, temettüden farklı olarak şirket serveti hissedarlar arasında yeniden dağıtılabilir.

Hisse geri alım programında hisseler değerinden düşük bir fiyata geri alındığı takdirde kalan sadık hissedarlar kazanırken satış yapmış olan hissedarlar kaybetmiş olur. Ayrıca şirket hisse geri almak için borç almak durumundaysa bu işlem kredi notunu etkileyebilir. Bu borçlar şirketin ihtiyacı olan nakit miktarını azaltır. Kredi raporlama ajansları bu şekilde hisse geri alım yapılmasını olumsuz kabul eder. Sonuçta borçlanmak için düşük değere sahip olan hisselerin satın alınacak olması borçlanmanın gerçekleşmesi için yeterli bir gerekçe olarak görülmez.

Hisse Geri Alım Programlarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hisse senedi geri alım programları açıklandığında genellikle hisseler olumlu tepki verir. Hisse senedi geri alımlarının nasıl yapılacağı, hangi büyüklükte olacağı burada önem arzeder. Program açıklandığında hisse değerinde artış görülme itimali oldukça yüksektir. Ancak tavan seviyelere yakın işleme girilmesi risk oluşturabilir. Bu tür hisse senetleri orta vadede yatırımcısına kazandırma potansiyeli taşımaktadır: Bu nedenle ilk oluşacak hareketlerden ziyade kar satışlarında hisse senedi alımı yapmak daha uygun olabilmektedir.

Sadece hisse senedi geri alım programı açıkladı diye bir hisse senedi de alınmaz. Konjonktürel fakrtörler, hisse senedi bilançosu, yaptığı iş ve o dönemde bunun gelişim süreci gibi bir çok faktör belirleyici unsur olarak kullanılabilir. Tabi bir de piyasaların genel durumu incelenmelidir. Aksi takdirde sert düşüş yaşayan borsada, hisse senedi geri alım programı açıklansa bile hisse değerinde artış görülmeme ihtimali doğacaktır.